Een koude kermis

Ik ben er van overtuigd dat je persoonlijke geschiedenis is terug te vinden in de boeken die je leest of wilt lezen. Natuurlijk heb je al snel wat boeken op je werkgebied. Als bioloog heb ik zo de nodige boeken over flora en fauna. Maar ook je afkomst bepaald de plankvulling.

Mijn moeder is van Indonesische afkomst. Hoewel ik bar weinig van het land en zijn historie weet, voel ik me ergens toch verplicht er iets van te weten en het wordt hoog tijd dat ik me erin verdiep. Niet alleen puur feitelijk en historisch, maar ook aan de hand van de literatuur. Zo heb ik enkele boeken van Pramoedya Ananta Toer gekocht. Waarschijnlijk de bekendste Indonesische schrijver, van wie het overlijden eerder dit jaar me volledig is ontgaan.

“Een koude kermis” is het eerste boek wat ik gelezen heb. Hierin vertelt Pramoedya over zijn bezoek aan zijn stervende vader. Blijkbaar is het boek een eerherstel voor Pramoedya's vader en een ode aan hen die onder alle omstandigheden vastberaden bleven strijden voor een onafhankelijk Indonesië. Dit haalde ik er bij het lezen echter niet uit. Wel bracht het mij in gedachten terug naar mijn opa, die dezelfde maand als Toer is overleden. Enkele beschrijvingen uit het boek herkende ik in de laatste dagen van mijn opa. Het meest opmerkelijke het gebruik van de eau de cologne, wat ik voorheen niet kende.

Door het zojuist beschrevene krijgt dit boek toch meer betekenis voor mij. Je persoonlijke geschiedenis, je ervaringen bepalen dus niet alleen de keuze van boeken, maar ook de waardering ervan. Naarmate je ouder wordt en meer hebt beleefd, zal denk ik ook een boek meer te bieden hebben. Je moet leren leven om te leren lezen.

Carlos María Domínguez - Het papieren huis.

Na Weirdomusic, Boekensneuper en de Buchmania nieuwsbrief, besloot ik dit boekje ook te kopen. Het kostte wat moeite om het boek te bemachtigen. De drie boekwinkels in Uden hadden het niet meer en ook in Boekel was het uitverkocht. Als je dan vervolgens dagen later in je eigen woonplaats gaat kijken, staan er vijf exemplaren op de plank tussen de andere pockets.

Ik kan niet zeggen dat ik het verhaal een juweel vond, zoals de recensie van Het Parool op de achterkant zegt. Het is een aardig verhaal, maar naar mijn smaak wordt er teveel gesmeten met namen en herhalingen. Dat eerste is misschien nodig bij een verhaal over boekengekte, maar het haalde voor mij het ritme eruit.

Wel komen er herkenbare dingen in voor. Kijkend om me heen, na het dichtslaan van het boek, zie ik mij omringd door boekenkasten die de hoeveelheid boeken niet kunnen bevatten. Een verzameling is als een gezwel. Als het eenmaal is gevestigd, begint het ongeremd te groeien en uit te zaaien naar andere vertrekken. Alleen te stoppen met drastische maatregelen.

Zou ik zonder al die boeken kunnen? Ik ben er van overtuigd van wel. Vele heb ik nog niet gelezen en vele zal ik ook niet nogmaals lezen. Toch heb ik ze staan. Wachtend om hun doel te vervullen.

Zou ik ze zomaar weg kunnen doen? Ik ben bang van niet. Er is de nodige tijd, moeite en geld ingestoken om alles bij elkaar te brengen. Het ene boek heeft een duidelijke link met het boek er direct naast. Waar de link tussen datzelfde boek en een boek aan de andere kant van de kamer enkel bestaat uit de persoonlijkheid van de verzamelaar. Zo vormen alle boeken samen een reflectie van jezelf. Jezelf wegdoen, dat gaat toch niet…

“Wanneer mijn grootmoeder zag dat ik in bed lag te lezen, zei ze steevast tegen me: ‘Stop daarmee, boeken zijn gevaarlijk.’” Moet ik deze zin uit het boek zien als een waarschuwing? Mijn vrienden zijn al ongerust. Elke keer als ik ga slapen, loop ik een onbekend risico. Boven mijn bed rusten zo’n 300 boeken op 9 schroeven. Minimaal een derde van de dag loop ik de kans bedolven te worden. Hopelijk hoef ik nooit te beamen dat boeken daadwerkelijk gevaarlijk zijn.

Gezocht: verstand

Verloren object: verstand
Plaats van verlies: Deventer
Specificaties lokatie: Boekenkraampje aan de IJssel
Datum: 6 augustus 2003

Tijdens de Deventer boekenmarkt ben ik nu echt mijn verstand verloren. Schreef ik ooit dat ik per ongeluk een boek dubbel had gekocht. Nu heb ik het met opzet gedaan. Een boek dat ik zelfs al drie keer had. De verkoopster keek me ook raar aan toen ik ZES keer het zelfde boek kocht.

Ik zag bij het benaderen van he betreffende kraampje al een vrouw met het boek lopen. Met buikbandje. Ik dacht nog dat ik te laat was, maar toen zag ik de doos met Kleine blonde doden. De meeste met buikbandje. Tja welke kies je dan? Dan maar alle drukken die ze hebben. Het resultaat:

De afgelopen tijd heb ik verschillende uitstapjes gemaakt. Één daarvan was naar de Belgische universiteitsstad Leuven. Een prachtige stad, met rijk versierde oude gebouwen die een hoop geschiedenis uitstralen. Op de Grote markt staat het stadhuis , gebouwd in de stijl van de Brabantse gotiek. Naar mijn smaak een tikkeltje overdreven. Het leuke is dan weer wel dat je gewoon naar binnen kan lopen en met enige brutaliteit voorbij de bordjes verboden toegang loopt.

De oude markt bevalt me dan een stuk beter. Een mooi plein vol met cafés en terrasjes, waar je dan natuurlijk ook gebruik moet van maken. Als je in het buitenland bent moet je toch iets van de cultuur meenemen. Op dit plein kreeg ik het gevoel terug wat ik ook in La Paz had. Het gevoel van de bruisende stad. Een gevoel van levendigheid dat je door heel je lichaam voelt, een fantastisch gevoel wat moeilijk te beschrijven valt.

We vervolgen onze weg naar het Ladeuzeplein, waar een kunstwerk van Jan Fabre voor de Centrale bibliotheek prijkt en een mooi contrast vormt met de bibliotheek. Na de eerste wereldoorlog kwam vanuit Amerika het initiatief om een nieuwe bibliotheek te bouwen. Dit leidde tot de Centrale bibliotheek van de Katholieke Universiteit. Een prachtig gebouw, gezien de jonge leeftijd. Met behulp van de studentenkaart van een vriend kan ik naar binnen.

Ik begeef me naar de grote leeszaal. Deze is ingericht door architect Henry Lacoste. De trappen en balustrades zijn gemaakt uit bewerkt hout. Op zich knap gedaan, maar het heeft het allemaal net niet. Waarschijnlijk door de leeftijd, of eerder het gebrek eraan, mist het een bepaalde uitstraling. De grote zaal bevat voornamelijk naslagwerken. Door wat te dolen door de gangen met grote deuren en spannende wenteltrappen kom ik nog langs verschillende gespecialiseerde collecties. Echter staan mijn vrienden buiten te wachten, dus verlaat ik het gebouw maar.

Aan het einde van de dag besluiten we nog wat uit te rusten in het parkje. Ik zelf loop nog het gebouw van dierkunde binnen. Een vrij onopvallend gebouwtje. Mijn Belgische vriend zei echter dat er een of ander groot zeebeest te zien zou zijn, wat mijn nieuwsgierigheid natuurlijk wel prikkelde. Direct bij binnenkomst stap je een slecht verlicht zaaltje in. Aan weerszijden half lege vitrines, met de meest uiteenlopende beesten. Netjes gerangschikt volgens de verschillende families en geslachten. Boven me hangt inderdaad een reusachtig zeebeest. Het skelet van een walvis (de soort is me ontschoten). Aan het ene uiteinde van de zaal staat een mooie grote vitrine met een verzameling vertebraten. Aan het andere uiteinde is het waar ik echt verbaasd ben. Een echte Coelacanth. Dé vondst op biologisch gebied van de vorige eeuw. Daar staat hij dan. In een duister zaaltje in Leuven. Net als toen hij in leven was, een verborgen leven leidend.