woensdag, augustus 03, 2005

Darwin en zijn dochter


Het is gelukt. Na enkele maanden ben ik door het boek heen. Was het zo erg dan? Dat valt best wel mee, maar er waren een aantal dingen die tegenwerkten. Ten eerste ben ik überhaupt een vrij langzame lezer. Voor zover ik weet van mijn vrienden doe ik het langste over een boek. Als ik het daardoor beter zou onthouden, was het niet eens zo erg, maar helaas mijn geheugen is net zo slecht als mijn leessnelheid.
Een ander punt is dat het boek in het Engels is. Eigen schuld, had ik maar een Nederlandse versie moeten kopen. Ik kwam dit boek echter tegen bij de Slegte en er was maar één exemplaar en die was nu eenmaal in het Engels. Nu heb ik wel vaker in het Engels gelezen. Mijn halve studie was in het Engels, maar dit boek bevatte een grote hoeveelheid moeilijke en onbekende woorden, waardoor de leesbaarheid voor mij een stuk achteruit ging.
Ten slotte was de behandelde stof zo uitgebreid beschreven. Aaneenhangend van citaten en brieffragmenten, dat het soms wel leek of de schrijver meer wilde opscheppen over de hoeveelheid geraadpleegde bronnen dan dat hij er een goed verhaal van wilde maken.

Nu dan het positieve. Randal Keynes, achter-achterkleinzoon van Darwin, vond de aanleiding voor het schrijven van het boek bij het vinden van "Annie's box". Een schrijfdoos van de oudste dochter van Darwin met daarin enkele persoonlijke spulletjes. Hoewel Darwin (bedoelende Charles) in grote letters op de kaft is gedrukt, gaat het boek eigenlijk over deze dochter. Dit moet wel vantevoren beseft worden, anders zit je de hele tijd wellicht af te vragen wanneer het nu over Charles Darwin gaat.
Het interessante van deze invalshoek is dat je meer komt te weten van de tijdsgeest. Hoe het huishouden er in die dagen uitzag en wat de meningen waren over de opvoeding. Zo komt ook de vraag ter sprake of kinderen als slecht worden geboren en door opvoeding moeten worden "bekeerd" óf, zoals ook Darwin van mening is, dat ze juist als goede wezens ter aarde komen.
Het boek gaat grotendeels over de opvoeding van Annie en hoe het wordt ervaren door de ouders. Dit wordt vooral behandeld door brieven die Charles schreef en aan herinneringen van de andere kinderen.
Natuurlijk komt Charles zelf ook ter sprake. Uiteraard hoe hij met zijn kinderen omgaat, maar gelukkig ook meer over het ontstaan van zijn boeken. Over hoe hij worstelt met zijn ideeen. Hij heeft twintig jaar over "the origin of species" gedaan. En over zijn twijfels met het geloof. Het boek is geschreven in de tijd dat de schepping nog de algemeen geaccepteerde theorie was. Met zijn boek ging hij hier natuurlijk flink tegenin en dat heeft ook mentaal zijn tol geeist. Zeker als je bedenkt dat hij zijn verdere leven is bespot door zijn theorie.
Hoewel bij het verschijnen van "the origin" hij nog steeds gelooft in God, de simpele wetten waaraan de evolutie zich houdt zouden juist een bewijs zijn van een hoger plan, begint zijn geloof steeds verder af te brokkelen. Pas in latere boeken beschrijft hij dan ook steeds meer de plaats van de mens en zijn afkomst. Een gewaagde stap omdat, door aan te tonen dat de mens gelijke voorouders heeft als apen en andere levende wezens, de verheven positie van de mens teniet wordt gedaan.
Een aardig boek om meer te weten te komen over de persoon Darwin, zijn familie en zijn achtergronden. Zo kom je door het boek heen toch leuke feiten te weten. Bijvoorbeeld dat hij eigenlijk een geologische achtergrond heeft, hij getrouwd is met een echte Wedgewood, jarenlang watertherapie heeft gehad en dat hij vele jaren zeepokken van over heel de wereld heeft bestudeerd. Zelfs de vleesetende planten, waar ik het in een eerdere blog over had, komen even ter sprake. Blijkbaar heeft hij deze een tijdje mishandeld met onder andere slangengif.
Een klein dingetje voor de boekenliefhebbers. In het boek worden regelmatig boeken vernoemd die de Darwins lazen. Hoewel interessant is het ook wel een beetje beangstigend dat er na zoveel jaren dit soort dingetjes bekend zijn.